Postępowanie upadłościowe wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej zostało w szczególności określone w art. 491(1)-(23) ustawy – Prawo upadłościowe z dnia 28 lutego 2003 r t.j. z 05 lutego 2015 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 233 ze zm.). Ogólnie mówiąc, upadłość konsumencka jest postępowaniem sądowym przewidzianym dla osób fizycznych, nieprowadzących działalności gospodarczej, którzy stali się niewypłacalni. Poprzez stan niewypłacalności należy rozumieć stan, w którym dłużnik nie jest w stanie wykonywać swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych.
Upadłość konsumencka ma dwie zasadnicze funkcje:
– oddłużenie niewypłacalnego konsumenta – czyli kwestia, która dla samego dłużnika jest najważniejsza. Umorzenie dotyczy całości lub części długów konsumenta, których konsument nie jest, ani nie będzie w stanie zapłacić. Należy jednak zaznaczyć, że dotyczy to tylko i wyłącznie długów, które powstały przed dniem ogłoszenia upadłości,
– windykację należności od niewypłacalnego konsumenta na rzecz jego wierzycieli. Celem postępowania jest, aby zamiast indywidualnych postępowań sądowych doprowadzić do łącznego i równego zaspokojenia roszczeń poszczególnych wierzycieli. Konsument musi pamiętać, że w postępowaniu upadłościowym dochodzi do likwidacji całego albo części majątku konsumenta. Tak uzyskane środki przekazuje się na zaspokojenie roszczeń wierzycieli, którzy w określonym czasie zgłosili istnienie swojej wierzytelności.
Od 1 stycznia 2016 roku postępowanie upadłościowe wszczynane jest na wniosek konsumenta jak i wierzyciela. Wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenckiej może złożyć osoba fizyczna, która nie prowadzi działalności gospodarczej lub przestała być wspólnikiem osobowej spółki handlowej, przy czym nie ma już obowiązku oczekiwania upływu 1 roku od wykreślenia z rejestru KRS lub zaprzestania działalności gospodarczej.
Od 1 stycznia 2016 roku wniosek o ogłoszenie upadłości powinien być złożony na formularzu, którego wzór jest określony w rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości
Koszt wszczęcia postępowania upadłościowego to 30,00 zł.
Kompetencje sądów są bardzo szerokie. Sąd decyduje czy i które długi można umorzyć, ustala plan spłaty pozostałych, a nawet może zdecydować o sprzedaży domu czy mieszkania.
Plan spłat określa dokładny harmonogram spłat wierzycieli. Przykładowo plan spłat może wyglądać tak, że przez pewien okres czasu konsument będzie zobowiązany oddawać np. połowę swojego wynagrodzenia z jednoczesnym zakazem zaciągania kolejnych długów. Jeśli konsument będzie wywiązywać się z nałożonych obowiązków, to pozostała część zadłużenia będzie umorzona.
Sąd oddali wniosek o ogłoszenie upadłości konsumenta jeżeli:
– konsument doprowadził do swojej niewypłacalności albo istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub w skutek rażącego niedbalstwa;
– w stosunku do konsumenta prowadzono już konsumenckie postępowanie upadłościowe, ale zostało ono umorzone z innych przyczyn niż na wniosek konsumentaw stosunku do konsumenta we wcześniejszym konsumenckim postępowaniu upadłościowym uchylono plan spłaty (konsument nie wykonywał planu spłaty, nie składał sprawozdań, zatajał źródła przychodu);
– konsument miał obowiązek złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości jako przedsiębiorca, a tego nie zrobił
– konsument podał we wniosku nieprawdziwe lub niezupełne dane;
– w okresie 10 lat przed dniem złożenia wniosku, względem konsumenta toczyło się już konsumenckie postępowanie upadłościowe, które zakończyło się całościowym lub częściowym oddłużeniem;
– czynność prawna konsumenta została prawomocnie uznana za dokonaną z pokrzywdzeniem wierzycieli.
Wraz z ogłoszeniem upadłości cały majątek konsumenta staje się „masą upadłości”, zarządzaną przez wyznaczonego przez sąd syndyka – oznacza to, że konsument nie może swobodnie rozporządzać swoim majątkiem.
Do obowiązków upadłego należy miedzy innymi wskazanie i wydanie syndykowi całego swojego majątku, a także dokumentacji dotyczącej majątku i rozliczeń. W przypadku niedochowania nałożonych obowiązków postępowanie upadłościowe może zostać umorzone, co uniemożliwi konsumentowi, zgodnie z aktualnymi przepisami, skorzystanie z dobrodziejstwa postępowania jakie daje upadłość konsumencka w przeciągu następnych dziesięciu lat. W skład masy upadłości wchodzi także wynagrodzenie za pracę upadłego.
Po ogłoszeniu upadłości syndyk sporządza inwentaryzację majątku masy upadłości, a następnie przystępuje do sprzedaży majątku upadłego konsumenta – nie dotyczy to jednak przedmiotów pierwszej potrzeby, potrzebnych do codziennej egzystencji.
Należy również wskazać, że wraz z ogłoszeniem upadłości wymagalne staną się wszelkie zobowiązania konsumenta – Np: kredyt wzięty przez dłużnika na raty będzie natychmiastowo płatny w pełnej wysokości. Co więcej, wraz z ogłoszeniem upadłości konsument będzie mógł zawierać tylko drobne umowy życia codziennego (jak np. zakupy żywności), które pokrywane będą przez upadłego z tych funduszy, jakie nie podlegały zajęciu przez syndyka.
Adwokat Ilona Cebo-Kubiczek
Tagi: upadłość konsumencka
