Prawo Rodzinne Stanu Nowy Jork/USA/-procedura podziału majątku przed Supreme Court NY
Amerykański system prawny ,podobnie do polskiego systemu, reguluje problematykę stosunków majątkowych między małżonkami w oparciu o dwie instytucje :małżeńskiej własności wspólnej i małżeńskiej własności odrębnej.
Własność wspólna /community/marital property/jest to majątek osiągnięty wspólnie przez małżonków w czasie trwania ich małżeństwa .Z kolei własność odrębna/separate property/ jest to majątek nabyty przez każdego z małżonków przed zawarciem małżeństwa w czasie trwania i po jego ustaniu, ale po spełnieniu pewnych warunków. W szczególności może on zostać uzyskany np; w ramach darowizny ,jak też obejmować zapisy, legaty/zapisy testamentowe/ dochody zyski czy renty przypadające małżonkowi.
Ustawowe definicje obu instytucji zawiera § 236 Domestic Relations Law/zwany dalej DRL -akt kodyfikujący prawo rodzinne Stanu Nowy Jork.
Pojęcie wspólnego majątku małżeńskiego oznacza wszelkie mienie nabyte przez jednego lub dwoje małżonków w czasie trwania małżeństwa ,a przed zawarciem umowy o separcję lub rozpoczęciem działań w sprawach małżeńskich/w znaczeniu wniesienia powództwa celem zmiany statusu prawnego małżonków np; poprzez orzeczenie rozwodu/z wyjątkiem przypadków przewidzianych w kodeksie. Do wspólnoty majątkowej zalicza się nie tylko dobra materialne ,lecz również licencje, stopnie naukowe oraz rodzaj prowadzonej działalności gospodarczej. Do majątku nie zalicza się natomiast mienia zakwalifikowanego jako własność odrębna małżonków. DRL w § 236 B(1)(d) zawiera definicję dóbr nienależących do wspólnoty majątkowej . Są to np:
mienie otrzymane przez małżonka przed zawarciem małżeństwa lub mienie pochodzące ze spadku, zapis testamentowy ,darowizny od osoby innej niż małżonek, odszkodowanie za uszkodzenie ciała…
Od 1980 roku sądy w Stanie Nowy Jork dzielą wspólny majątek małżonków według zasady sprawiedliwego podziału/eguitable distribution/.Podział ten w odróżnieniu od egual distribution zakłada odstępstwo od podziału majątku po równo dla każdego z małżonków. Zgodnie z tą regułą tylko majątek wspólny małżonków podlega sądowemu podziałowi/odmiennie od zasady obowiązującej w niektórych stanach USA które dopuszczają także podział składników należących do majątku odrębnego małżonków ,bez względu na okoliczność kto daną własność nabył i kiedy.
Sądowy proces obejmuje 3 etapy: klasyfikacja majątku-wyodrębnienie majątku osobistego. oszacowanie wartości majątku wspólnego i odrębnego, podział majątku wspólnego. Ustalenie wartości poszczególnych składników majątku może być dokonane na dzień orzeczenia rozwodu, na dzień sądowego podziału majątku bądż tez na chwilę separacji faktycznej stron. Istnieje kilkanaście czynników ,które sąd bierze pod uwagę decydując o tym czy planowany podział będzie zgodny z zasadą eguitable distribution-sprawiedliwego podziału. Są to m.in. sytuacja materialna każdego z małżonków na chwilę dokonywania podziału/żródła przychodu/,możliwość zmiany sytuacji finansowej małżonków z biegiem czasu wiek stan zdrowia małżonków, konsekwencje podatkowe dla każdej ze stron. długość małżeństwa. Pomimo faktu ,że majątek odrębny nie może być przedmiotem podziału w ramach eguitably distribution, to jego wartość może mieć znaczenie przy rozważaniu przez sąd podziału majątku wspólnego małżonków/DRL § 236(5)(d)(1)/ oraz przy kwestii zasądzenia alimentów .Zatem określenie wartości majątku osobistego każdego z małżonków ma znaczenie w perspektywie podziału ich majątku wspólnego.
Należy zaznaczyć ,że jeśli w skład majątku wspólnego wchodzą długi sąd nie zawsze dokona ich podziału rozstających małżonków. Będzie to zależało od charakteru i żródła powstania tych zobowiązań. Tym nie mniej nawet jeżeli prawo stanowe milczy na temat podziału długów sąd we własnym zakresie może przeprowadzić postępowanie w przedmiocie obciążenia któregoś z małżonków obowiązkiem spłaty.
Przykład 1. nabycia nieruchomości; jeżeli jeden z małżonków nabywa dom w trakcie trwania małżeństwa/ze środków pochodżących z majątku wspólnego/i formalnie tylko on figuruje w akcie własności jako jego właściciel to w razie podziału majątku dom zostanie zaliczony do majątku wspólnego i stanie się przedmiotem eguitable distribution-został bowiem nabyty za środki pieniężne do majątku wspólnego stron.
Przykład 2.jeżeli własność nieruchomości została nabyta przez jednego z małżonków /nawet w trakcie trwania małżeństwa/ za środki pochodzące z jego majątku odrębnego to dom będzie stanowił własność osobistą jako nabyty w drodze zamiany/exchange/jednej formy własności nad drugą.
